17 Şubat 2018 / Dr. Murat Fettahlıoğlu
Bipolar Bozukluk
BİPOLAR BOZUKLUK / Manik depresif olarak da bilinen Bipolar Bozukluk ( Türkçe karşılığı iki kutuplu bozukluk ) kişinin duygu durumunda, düşüncelerinde, duygu ve işlevselliğinde olağandışı dalgalanmalarla belirli bir hastalıktır. Hastalığın oluşumundan beyinde salınan ve işlev gören bazı hormonların düzensizliği sorumludur. Toplumda yüzde bir, iki arasında görülen bu hastalık hem kişi hem de çevresi için ciddi sonuçlara ve önemli kayıplara yol açabilir. Bipolar bozukluk en sık yirmili yaşlarda başlar. İleriki yaşlarda başladığı da görülür. Hastalığın kutuplarından birisi depresyondur. Depresyon ilgi, enerji, istek kaybı, neşesizlik, hayattan zevk almama, güvensizlik, karamsarlık ve çaresizlik duyguları ile belirli bir tablo olup toplumda sık rastlanan bir psikiyatrik bozukluktur. Depresyon genellikle yavaş başlangıçlı ve çevre tarafından kolay fark edilmeyen bir hastalıktır. Ama Bipolar bozukluğun diğer kutbu olan Manik Atak hızlı başlayan, gürültülü ve renkli gidişiyle hemen fark edilen bir hastalıktır. Manik Atak tablosu için Depresyonun ''tam tersi, negatifi '' diyebiliriz. Manik Atak Belirtileri : • Kişide azalmış uykuya rağmen aşırı bir enerji vardır. • İlk başlarda belirli bir amaca dönük aktivitede artma olur.(sosyal ortam, iş, okul gibi) • Daha önce çok ilgi uyandırmayan konularda aşırı yoğunlaşma görülür. Örneğin dinsel konular, politika, astronomi vb. Gibi • Kişi çok mutludur ama engellendiğinde aşırı tepki ve sinirlilik ortaya çıkar. • Düşünce akışı (çağrışımları) çok hızlanmıştır. Bu durum konuşmasına da yansır. Konuşurken konudan konuya geçer ve yüksek sesle konuşur. • Anlık dikkati artmıştır. Ama dikkatini bir konu üzerinde uzun süre sürdüremez. • Kendine olan güveni aşırı derecede artmıştır. En olmayacak projeleri gerçekleştirebileceğine, başarabileceğine inanır. • Gereksiz para harcarlar, çevrelerine kendilerini zora sokacak biçimde ve orantısız olarak hediye verirler, yardım ve bağışlarda bulunurlar. • Artmış cinsel isteklerini denetlemede sorun yaşarlar. Bu nedenle toplumda tepki görürler. • Kendilerini önemli, üstün güçleri olan biri (dini, siyasi veya ekonomik olarak çok güçlü biri peygamber, başbakan gibi) olarak algılar ve tanırlar. Buradaki belirtiler bir yandan sanki çok kötü değilmiş gibi algılanabilir. Ancak düşünce bozukluğuna bağlı düşmanca davranışları ve yaşadıkları yoğun duygular sonucu gösterdikleri tepkiler nedeniyle bu hastalar, çevreyle hukuki sorunlara yol açan ciddi çatışmalar yaşarlar. Çoğunlukla erkeklerde ilk atak manik, kadınlarda ise depresif nöbet biçiminde olur. Kişiye göre farklılıklar göstermekle birlikte düzensiz aralıklarla birbirini izleyen depresif ve manik dönemler ile arada bir iyilik dönemleri biçiminde seyreder. Bazı kişilerde hastalık senenin belli dönemlerinde (örneğin bahar aylarında) tekrarlar. Diğer bazı psikiyatrik hastalıklarda olduğu gibi kalıtımsal özelliği vardır. Ailesinde bu hastalık olanlarda görülme sıklığı yüksektir. Önemli yaşam olayları, uyuşturucu ve uyarıcı maddeleri kullanmak, bazı ilaçlar, hormonsal bozukluklar, beyin hastalıklarından bazıları Bipolar Bozukluğa neden olur veya kişide Mani benzeri durum ortaya çıkarır. '' Ya coşkudan uçuyorum ya ıstırapla yerlerde sürünüyorum.'' Çevremde sakin, ağırbaşlı ve çok uyumlu biri olarak tanınırım. İlk kez Üniversite öğrencisiyken bir gün bambaşka biri olarak uyandım. Sanki yaşamın sırrını çözmüş ve artık bir ermiştim. İçimde tarifsiz bir coşku ve mutlulukla tüm insanlara yardıma hazırdım. Yolda karşılaştığım ve hiç tanımadığım insanlara selam verip durmaksızın konuşarak onları aydınlatmaya(!) çalışıyordum. Zihnimdeki düşünceler taşarcasına kelimelere adeta ağzımdan akıyordu. Uyku, yeme, içme, dinlenme artık gereksizdi. Zıplasam Boğazın öte yakasına geçebilirdim. Sınıftaki iki yüz kişinin soyadını ve numarasını bir çırpıda ezber- ledim. Üzerimdeki giysileri bir fakire vermem için çıkarmamla hastane ve tedavi süreci başladı. Üç ay sonra yine eski ''ben'' olmuştum. Ardından gitgide daha da durgunlaşma, pişmanlık ve suçluluk duyguları, umutsuzluk, tükenmişlik, ölüm isteği ve intihar planları yapma biçiminde çöküntü gelişti.15 yıldır bazı farklılıklarla (örneğin bir defasında Meryem'dim) üçer kez bu döngüleri yaşadım. Coşkulu, çökkün ve gerçek ''ben'' olarak yaşadığım adete bu üç kişiliği artık tanıyorum. Ben bipolarım ve bu hastalığa alıştım. İlaçlar düzenli kullanılırsa ataklar önlenebiliyor veya hafif atlatılıyor. Kendini iyi izleyip değişiklikleri erken fark- edersen bu hastalıkla yaşamamak için bir sebep yok. Tanrıya tedavisi olmayan ve kabullenmesi zor bir hastalık vermediği için şükrediyorum. TEDAVİ / Bipolar bozukluk başarılı biçimde ilaçla tedavi edilebilen bir hastalıktır. Bu hastaların tedavilerinin uzman hekimlerce yapılması gerekir. Belirtileri şiddetli seyredenlerde bir süre hastane tedavisi gerekebilir. Hastalıkta iyileşmeden sonra yinelemeler olabilir. Hastalık nöbetlerinin yinelemesini ilaçlar ile çoğunlukla önlenebilir veya hastalık daha hafif seyredebilir. Psikoterapi hastalığın depresif döneminde yararlı olur. Hastalığını tanımaya, kabullenmeye ve mücadele etmeye dönük eğitim (psiko- eğitim) hem hasta hem de yakınları açısından çok önemlidir.